Opony
01.02.2020
  • Drgania na kierownicy przy określonych prędkościach to typowy objaw niewyważenia kół.
  • Warto wyważać komplet kół, a nie tylko te montowane na przedniej osi - drgania kierownicy to niejedyny problem.
  • Przy okazji montażu nowych opon warto się upewnić, czy auto ma poprawnie ustawioną geometrię zawieszenia.

Kierowcom niewyważenie kół kojarzy się głównie z tym, że przy określonych prędkościach kierownica auta zaczyna wyraźnie i nieprzyjemnie drgać. Warto sobie uzmysłowić, że to, co czujemy na kierownicy, to tylko ułamek niepożądanych sił działających na koła, które nie zostały poprawnie wyważone. Przy 100 km/h koło samochodu wyposażonego w opony w popularnym rozmiarze 205/55 R16 obraca się ok. 14 razy na sekundę! Przy tak dużej prędkości obrotowej nawet minimalne niewyważenie generuje naprawdę duże siły, porównywalne z jazdą po nierównym podłożu lub nawet... z uderzaniem młota w elementy zawieszenia. Spadek komfortu to w tym przypadku najmniejszy problem - brak wyważenia nie tylko sprawia, że opony, zawieszenie oraz elementy układu kierowniczego auta szybciej się zużywają, ale także pogarsza prowadzenie się auta.

Koła warto wyważać profilaktycznie przynajmniej dwa razy w roku - wiosną, podczas zakładania opon letnich, i jesienią, przy okazji montażu zimówek. Nawet jeśli mamy do wymiany kompletne koła, przed zamontowaniem ich w aucie warto sprawdzić, czy są one poprawnie wyważone. Dotyczy to również sytuacji, kiedy w poprzednim sezonie z kołami było wszystko w porządku - podczas przechowywania mogły np. odpaść ciężarki.

Jeśli przy określonych prędkościach pojawiają się uciążliwe drgania na kierownicy, też należy udać się do serwisu. Wcześniej jednak warto się upewnić, czy przyczyną objawów niewyważenia nie są np. oblepiona zaschniętym błotem felga albo kamień wbity w bieżnik opony.

 


 

Skąd bierze się niewyważenie kół?

Niewielkie niewyważenie kół to zupełnie normalne zjawisko wynikające z nierównego rozłożenia mas wokół obwodu opon i obręczy. Podczas produkcji opon kolejne warstwy materiału są na siebie nakładane - żadna opona nie jest idealnie równa. Z kolei w przypadku obręczy nierównomierność rozkładu mas wynika nie tylko z niedoskonałości procesu produkcji, ale także z samej konstrukcji felgi, np. z tego, że musi ona mieć otwór na wentyl. Wysokiej jakości ogumienie i obręcze można poznać m.in. po tym, że poziom ich niewyważenia jest niewielki - do uzyskania poprawnego efektu wystarczy niewiele ciężarków kompensujących nierówny rozkład mas. Problem może się pojawić wtedy, kiedy nałożą się na siebie niedoskonałości felgi i opony, tzn. kiedy po zmontowaniu koła środek ciężkości opony znajdzie się w pobliżu środka ciężkości obręczy. W takiej sytuacji pracownik serwisu oponiarskiego, zamiast montować więcej ciężarków, powinien przemontować koło, obracając oponę na feldze. W wielu przypadkach na nowych oponach i felgach znajdują się specjalne oznaczenia (kropki o określonych kolorach, różnych w zależności od producenta) ułatwiające optymalne umieszczenie opony na obręczy.

Na to zwróć uwagę w warsztacie:

1. Przed wyważaniem opony i felgi muszą być czyste. Oblepiające obręcz błoto czy kamyki wbite w bieżnik uniemożliwiają poprawny pomiar wyważenia.
2. Jeśli podczas wyważania pracownik serwisu musi użyć zbyt wielu ciężarków, to możliwości są cztery:
-  opony nadają się do wymiany, bo zostały mechanicznie uszkodzone,
-  opony są bardzo niskiej jakości,
-  felga jest zniszczona,
-  pracownik serwisu nie zamontował opony na obręczy w sposób właściwy. W takiej sytuacji należy obrócić oponę na obręczy o część obrotu.
3. W przypadku felg ze stopów lekkich do wyważania należy używać ciężarków naklejanych, a nie nabijanych na krawędź obręczy.




Kontrola geometrii zawieszenia

Przy okazji wymiany kół lub samych opon warto nie tylko wyważyć koła, które będą w aucie montowane, ale także bardzo dokładnie obejrzeć te, na których auto jeździło do tej pory. Należy zwrócić uwagę na ślady nierównomiernego zużycia bieżnika - to typowy objaw nieprawidłowej geometrii zawieszenia. Zła geometria oznacza, że koła są ustawione względem auta i podłoża inaczej, niż przewidział to konstruktor samochodu. W nowoczesnych autach nie wystarczy już poprawne ustawienie zbieżności przednich kół - reguluje się też wiele innych parametrów, m.in. kąty pochylenia koła czy wyprzedzenia sworznia zwrotnicy.




Auto z nieprawidłowo ustawioną geometrią zawieszenia nie tylko może w zastraszającym tempie niszczyć (nierównomiernie zużywać) opony, ale także po prostu znacznie gorzej się prowadzi. Typowe objawy to m.in. znoszenie na boki i przekoszona kierownica w czasie jazdy na wprost, łatwa utrata przyczepności podczas pokonywania zakrętów (opony piszczące już przy niskiej prędkości na łukach). Problem polega jednak na tym, że zmiany w zachowaniu auta na drodze postępują z reguły na tyle powoli, że kierowca może tego nie zauważyć i stopniowo przyzwyczajać się i dopasowywać styl jazdy do coraz gorszego prowadzenia.




Najczęstsze powody nieprawidłowej geometrii zawieszenia to:
-  zużycie elementów zawieszenia,
-  uszkodzenia zawieszenia w wyniku np. wpadnięcia w dziurę, najechania na wysoki krawężnik,
-  uszkodzenia karoserii na skutek wypadków, np. przesunięte punkty mocowania zawieszenia.