Nawigacja GPS: czy nawigacja samochodowa jest bezpieczna? • Wizja ZERO

Systemy bezpieczeństwa

15.12.2017

Uruchom nawigację i wpisz adres, zanim ruszysz
Nie wprowadzaj celów ani nie modyfikuj ustawień nawigacji podczas jazdy
Korzystając z nawigacji GPS w nocy, ustaw ekran na minimalną jasność
Skup się na prowadzeniu - to, co dzieje się na drodze, jest ważniejsze niż wskazania czy polecenia nawigacji
Naucz się korzystania z komend głosowych, żeby ograniczyć czas, przez który patrzysz na ekran

Rozpowszechnienie nawigacji GPS to stosunkowo nowe zjawisko. Dość powiedzieć, że pierwsza samochodowa nawigacja, wykorzystująca przestarzałe - z dzisiejszego punktu widzenia - płyty DVD jako nośniki danych nawigacyjnych, pojawiła się w 1998 roku. Od tego czasu wiele się zmieniło: standardem stają się nawigacje, które można zaktualizować zdalnie, korzystając z technologii GSM, a także systemy, które na bieżąco mają dostęp do danych o sytuacji drogowej. Co zaś najważniejsze, nawet właściciele aut fabrycznie niewyposażonych w nawigacje GPS mogą w samochodzie korzystać z tej technologii za sprawą smartfonów, które trafiły już do powszechnego użytku. Co więcej, standardem stały się bezpłatne programy nawigacyjne mające możliwość optymalizacji przebiegu trasy na bieżąco.

Zaufanie i...kontrola!

Jednocześnie od lat naukowcy zajmujący się bezpieczeństwem ruchu drogowego analizują potencjalne problemy związane z korzystaniem z nawigacji GPS. W 1997 roku naukowcy z uniwersytetu w Michigan (USA) zauważyli, że o bezpieczeństwie programów nawigacyjnych w dużej mierze decyduje... optymalny czas pojawienia się komendy głosowej przed zaplanowanym manewrem. Jednocześnie zauważono: „jeśli głos nawigacji ma ton zbyt rozkazujący, kierowcy są skłonni do wykonania manewru bez sprawdzenia, czy jest on bezpieczny - w związku z tym możliwe są problemy”. Inne potencjalne źródła kłopotów to: zbyt długie wpatrywanie się w ekran kosztem śledzenia sytuacji na drodze i rozpoznawania znaków drogowych, wjeżdżanie w drogę jednokierunkową pod prąd, zgodnie z błędnymi zaleceniami systemu nawigacyjnego, próby wykonania manewru sygnalizowanego przez system zbyt późno itp. Skrajne kłopoty związane z nierozsądnym wykorzystywaniem nawigacji to zjechanie z drogi lub np. wjazd do jeziora, spowodowane błędnym wyznaczeniem drogi przez urządzenie i przekonaniem kierowcy, że „komputer wie lepiej”. Rzeczywiście, starsze modele nawigacji, zwłaszcza działające w trybie offline i często wyposażone w nieaktualne mapy, „myliły się” często. Obecnie dostępne systemy, podłączone stale do internetu, działają jednak nieporównywalnie lepiej.

Nawigacja GPS ma zalety

Współczesne systemy nawigacyjne mogą mieć bardzo pozytywny wpływ na bezpieczeństwo jazdy. Po pierwsze, wśród opcji trasy, które kierowcy mogą wybrać, są m.in. trasy najkrótsze i najszybsze. Badania wskazują na to, że coraz więcej kierowców wybiera opcję trasy najszybszej, co istotnie skraca czas podróży i tym samym zmniejsza ekspozycję na zagrożenie związane z podróżą. Specyficznym, coraz częstszym rodzajem wykorzystania nawigacji jest używanie jej w zatłoczonych miastach do omijania korków nawet przez osoby, które miasto dobrze znają. Mając świadomość tego, że natężenie korków w różnych punktach miasta nieustannie się zmienia, kierowcy omijają je, korzystając z programów na bieżąco pozyskujących dane o sytuacji na drodze. W wielu przypadkach nawigacja GPS pomaga zaoszczędzić mnóstwo czasu, zalecając objazd miejsca, w którym droga nagle stała się nieprzejezdna np. z powodu wypadku. W rezultacie nie tylko podróżujemy krócej, lecz także zużywamy mniej paliwa.

Korzystanie z godnej zaufania nawigacji GPS może w mniejszym stopniu pochłaniać uwagę kierowcy niż poszukiwanie właściwej drogi w przypadku osób zupełnie nieznających terenu - dotyczy to zwłaszcza końcowych etapów podróży. Są kierowcy, którzy - jadąc nocą - spoglądają na ekran nawigacji, żeby stale upewniać się co do kierunku, w którym prowadzi droga, gdyż twierdzą, że to pomaga.

Kierowca i tak odpowiada

Jakkolwiek współczesna nawigacja GPS „myli się” znacznie rzadziej niż starsze systemy i choć stała, automatyczna, bezprzewodowa aktualizacja map redukuje ryzyko korzystania z programów zawierających błędy, to wciąż się one zdarzają - np. program prowadzi drogą, na której obowiązuje ograniczenie ruchu dla wybranych kategorii pojazdów, albo sugeruje skręt w drogę jednokierunkową pod prąd - jest to możliwe z racji zmieniającej się organizacji ruchu. Z tego względu kierowca nie może czuć się zwolniony z obserwacji drogi i znaków.

Jak bezpiecznie korzystać z nawigacji?

Oko ludzkie działa na podobnej zasadzie jak obiektyw aparatu: nie może jednocześnie widzieć wyraźnie obiektów położonych blisko (w tym przypadku ekranu nawigacji) i daleko (sytuacja na drodze). Oznacza to, że w chwili, gdy patrzymy na ekran nawigacji, nie widzimy drogi. Kolejna rzecz to przystosowywanie się oka ludzkiego do jasności obiektów, na które patrzymy, co wiąże się ze zwężaniem i rozszerzaniem źrenicy: jeśli ekran jest o wiele jaśniejszy niż droga przed samochodem, korzystanie z nawigacji (lub innych urządzeń elektronicznych wyposażonych w ekran) sprawia, że na drodze widzimy znacznie mniej szczegółów. Nie ma z tym problemu w jasny dzień, ale takie zjawisko może wystąpić w nocy i negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo jazdy. Z tego względu nocą nawigacja GPS (i wszystkie inne ekrany) powinna być przyciemniona do minimalnego poziomu - byle tylko wskazania ekranu były rozpoznawalne. Należy też nauczyć się korzystania z komend głosowych tak, by nawet bez patrzenia na ekran wiedzieć, w którą stronę należy skręcić - szybki rzut oka na ekran powinno się traktować tylko jako potwierdzenie właściwego manewru. Gdy sytuacja drogowa jest skomplikowana, należy skupić się na drodze i wykonywanym manewrze. Warto też wyłączyć nawigację, gdy nie jest ona potrzebna - to, wbrew pozorom, odciąża umysł. I najważniejsze: należy unikać programowania nawigacji podczas jazdy, nawet jeśli częściowo da się to wykonać głosowo - ostatecznie i tak co najmniej kilkanaście sekund zajmuje zatwierdzenie celu i akceptacja proponowanej trasy. Ważne: warto korzystać z nawigacji działającej płynnie i szybko - urządzenie, które działa zbyt wolno i zacina się, może spowodować dodatkowe zagrożenia, które nie występują, gdy korzystamy ze sprzętu działającego bez zarzutu.

Bezpieczny wyświetlacz

Żeby zapobiec odrywaniu wzroku przez kierowcę od drogi, co zawsze wiąże się ze spoglądaniem na ekran umieszczony na desce rozdzielczej, wymyślono wyświetlacze HUD (Head-Up Display), czyli projektory, które pokazują informacje, m.in. nawigacyjne, na przedniej szybie przed kierowcą w ten sposób, że prowadzącemu auto wydaje się, iż dane pojawiają się daleko przed autem. Jeszcze dalej poszedł Continental, który w 2014 roku zaprezentował AR-HUD - wyświetlacz z rozszerzoną rzeczywistością. System ten w bezpieczny sposób podaje kierowcy informacje pozyskiwane m.in. z licznych czujników zamontowanych w samochodzie i podpowiada, kiedy np. można wykonać manewr wyprzedzania.